شدت مصرف انرژی در ایران: بررسی آثار آستانه‌ای ساختار اقتصاد و تجارت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه اقتصاد و حسابداری، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه گیلان

2 گروه اقتصاد نظری، دانشکده علوم اقتصادی و اداری، دانشگاه مازندران

3 دانشجوی کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشکده مدیریت و اقتصاد، دانشگاه گیلان

10.22080/jeem.2025.28316.1022

چکیده

مسئله‌ی بهینه‌سازی مصرف انرژی، دغدغه‌ای دیرپا در اقتصادهای در حال توسعه است. این پژوهش، به واکاوی اثرات دو عامل کلیدی، یعنی ساختار اقتصاد و درجه‌ی باز بودن تجاری، بر شدت مصرف انرژی در ایران پرداخته است. با رویکردی فراتر از تحلیل‌های خطی، از مدل اقتصادسنجی آستانه‌ای برای بررسی روابط غیرخطی استفاده شده است. این مدل، مشخص می‌کند چگونه سطوح مختلف شدت مصرف انرژی، بر الگوهای اثرگذاری متغیرهای کلان اقتصادی تأثیر می‌گذارند. بر اساس داده‌های سری زمانی اقتصاد ایران (1352-1400)، نتایج نشان می‌دهد که در سطوح پایین شدت مصرف انرژی، هم صنعتی شدن و هم باز بودن تجاری، با کاهشی قابل توجه، بر شدت مصرف انرژی اثر گذاشته‌اند. اما، در سطوح بالای شدت مصرف انرژی، توسعه صنعتی، موجب افزایش شدت مصرف انرژی شده و باز بودن تجاری، دیگر اثر معناداری نداشته است. افزون بر این، بررسی‌ها نشان می‌دهد که پدیده پسماند مصرف انرژی، اثری مثبت و معنی‌دار بر مصرف انرژی کنونی در هر دو سطح داشته است. این یافته‌ها، بر وجود روابط غیرخطی و متغیر در اثرگذاری متغیرهای اقتصادی بر شدت مصرف انرژی تاکید دارد. از این رو، اتخاذ سیاست‌های یکپارچه و بدون توجه به شرایط سطوح مختلف شدت مصرف انرژی، نمی‌تواند راهگشا باشد. این پژوهش، با تبیین این روابط، راه را برای تدوین سیاست‌هایی هدفمند در جهت کاهش شدت مصرف انرژی و نیل به توسعه پایدار در اقتصاد ایران هموار می‌سازد.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 10 دی 1403
  • تاریخ بازنگری: 21 فروردین 1404
  • تاریخ پذیرش: 23 فروردین 1404
  • تاریخ انتشار: 01 مهر 1403

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار