بررسی نقش تورم حاصل از قیمت جهانی نفت بر شدت مصرف انرژی و رشد تولید ناخالص داخلی ایران؛ رویکرد پارارمتر متغیر زمانی و داده های ترکیبی با فرکانس متفاوت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 تبریز- بلوار 29 بهمن- دانشگاه تبریز- دانشکده اقتصاد و مدیریت- گروه علوم اقتصادی

2 شهرستان کلیبر روستای قلعه کندی

3 شهرستان آذرشهر- سازمان برق منطقه ای

10.22080/jeem.2025.27849.1017

چکیده

اقتصاد ایران به دلیل اتکای بیش از حد به نفت، تاثیر پذیری غیر قابل انکاری از تغییرات جهانی قیمت نفت دارد. انرژی ارزان، تورم بالا و ماندگار، رشد اقتصادی پایین، چاپ پول بیش از ظرفیت اقتصادی، بودجه نامتوزان و عدم سرمایه‌گذاری کافی در ایران از عارضه‌های وابستگی به نفت است دلیل اصلی این امر عدم توجه به قیمت جهانی نفت و عدم سیاستگذاری بر اساس قیمت جهانی نفت است. مطالعه حاضر با استفاده از روش رهیافت پارامتر متغیر زمانی در بازه زمانی 1376-1402 به بررسی تورم حاصل از قیمت نفت بر شدت مصرف و رشد اقتصادی پرداخته است.
نتایج روش TVP-VAR نشان می‌دهد که افزایش قیمت جهانی نفت سبب ایجاد کسری بودجه و چاپ پول شده و از این طریق تورم در ایران پدیدار می‌شود. همچنین، نتایج موید آن است که هر زمان که تاثیر پایه پولی بر تورم تشدید شده است، قیمت نفت خام نیز بر تورم ایران تاثیر مثبت داشته است. در ادامه این مطالعه با استفاده از روش داده‌های ترکیبی بر فرکانس متفاوت، شوک‌های تورم قیمت نفت بر روی شدت مصرف انرژی و رشد اقتصادی برآورد شده است. نتایج حاصل از این روش نشان می‌دهد که در فصل پاییز و بهار، تورم حاصل از تغییرات قیمت نفت بر شدت مصرف انرژی تاثیر منفی داشته و از این طریق رشد اقتصادی افزایش داشته است. در مقابل، در فصل زمستان و تابستان، تورم حاصل از تغییرات قیمت نفت بر شدت مصرف انرژی تاثیر مثبت داشته و از این طریق رشد اقتصادی کاهش داشته است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات